Uzależnienie emocjonalne od drugiej osoby to odmiana utraty własnej samodzielności. Najczęściej występuje w relacji z partnerem, ale także w relacji rodzic-dziecko lub z przyjacielem lub przełożonym.

Osoba uzależniona emocjonalnie traktuje drugą osobę jako niezbędną do życia, bez której normalne funkcjonowanie nie jest możliwe. Jej samoocena jest uzależniona od relacji z partnerem. Bardzo często to zaburzenie jest mylnie utożsamiane z oddaniem, poświęceniem oraz miłością.

W obrębie uzależnienia emocjonalnego występują trzy charakterystyczne elementy:

1. Upojenie – relacja z partnerem jest niezbędna do dobrego samopoczucia, jak i odczuwania stanu euforii.
2. Dawka – uzależniony chce mieć partnera na wyłączność, potrzebuje nieustannych dowodów przywiązania i wciąż musi słyszeć, że jest dla drugiej osoby ważny. Każde zwiększanie dystansu powoduje skrajne reakcje. Bardzo często obserwowane jest zjawisko odłączania się pary od znajomych, tak jakby chcieli żyć w odosobnieniu.
3. Utrata własnego „ja” – osoba uzależniona traci zdolność krytycznej oceny samej siebie oraz drugiej osoby oraz nie potrafi odpowiedzieć na tak proste pytanie „kim jestem?”. Jej opinie są uzależnione od zdania, jakie wyraża partner. Jeżeli partner uważa partnerkę za inteligentną, ona również tak o sobie będzie myślała. Jeżeli jednak partner krytykuje jej wygląd, będzie ona uważała się za osobę nieatrakcyjną. 

Dlaczego pojawia się uzależnienie emocjonalne od drugiej osoby?

Najczęściej uzależnienie emocjonalne pojawia się u osób, u których nastąpił problem z budowaniem relacji w dzieciństwie. Doświadczenia te mają decydujący wpływ na kształtowanie się osobowości. Jeżeli rodzice nie zaspokajali podstawowych potrzeb dziecka takich, jak akceptacja, bezpieczeństwo, bezwarunkowa miłość oraz docenianie, będzie ono w przyszłości skłonne do zaniżania własnej samooceny, aby przypodobać się drugiej osobie.

Bardzo często młode osoby pochodzące z dysfunkcyjnych rodzin wchodzą w relację z wychowawcą lub każdą inną osobę, która obdarza je troską oraz uwagą.

Jakie są objawy uzależnienia emocjonalnego od drugiej osoby?

Osoba uzależniona całkowicie utożsamia się z partnerem, jest niedowartościowana i ciągle poszukuje miłości. Oczekuje nieustannych dowodów miłości od partnera. Jednak nie jest to prawdziwa miłość, a bliska obsesji, ponieważ jedna ze stron (uzależniona) stawia ciągłe wymagania i oczekuje atencji, nie dając nic w zamian. Jest to tzw. toksyczna miłość. Wszystko rozpoczyna się od przyjemnej relacji, a następnie przeistacza się w pełną zależność. Najczęściej opisana sytuacja dotyczy kobiet poszukujących swojej wartości w kontaktach z drugą osobą.

uzależniona osoba:

• nie ma własnych planów ani aspiracji, nie chce wypowiadać się we własnym imieniu, ani nie jest zdolna do własnych osądów,
• nie ma wiary we własne możliwości, a jej samoocena jest bardzo niska,
• rezygnuje z własnych potrzeb, aby zapewnić trwałość relacji, zrywa kontakt z bliskimi i zaniedbuje obowiązki zawodowe,
• nie ma żadnych wymagań wobec drugiej osoby, ani nie umie ustalać granic. Sama myśl o rozstaniu jest paraliżująca,
• szuka nowych związków jako formy ratunku. Potrzebuje ciągłej opieki i wsparcia zaraz po zakończeniu poprzedniej relacji,
• stawia partnera w roli rodzica lub opiekuna, czyli nieadekwatnej do tej, którą powinien pełnić,
• nie oferuje wsparcia partnerowi, ponieważ to ona ciągle go wymaga,
• partner jest osaczony, a to powoduje mechanizm odrzucenia. 

Osoba uzależniona emocjonalnie myśli następująco:

• „Nie poradzę sobie bez partnera”.
• „Bez niego będę samotna, więc bez względu na wszystko muszę być w tym związku”.
• „Jestem mu bardzo potrzebna, muszę go ratować”.
• „Muszę akceptować jego wybryki, żeby być w tym związku”.
• „Nie jestem od nikogo zależna, pozwalam sobie tylko pomagać”.

Jak wygląda leczenie uzależnienia emocjonalnego od drugiej osoby?

Podstawą jest przyznanie się do problemu i uświadomienie sobie, że tworzona relacja jest toksyczna. W wielu przypadkach to zarówno osoba uzależniona, jak i jej partner (osoba współuzależniona) potrzebują pomocy psychologicznej. Najlepszym wyjściem z sytuacji jest terapia. Podczas jej trwania można nauczyć się budowania zdrowych relacji, jak i poczucia własnej wartości. 

Konieczne jest znalezienie sposobu na uniezależnienie się od relacji. Pierwszym krokiem może być swoboda w wyrażaniu emocji, przekonań i sprzeciw wobec zdania wypowiadanego przez partnera. Na terapii dowiesz się, że autentyczność jest ważniejsza niż pozory. Lepiej wyrazić swoją opinię, ponieważ tylko wtedy można zbudować pewność siebie i wprowadzić do swojego życia równowagę.

Podanych wyżej przykładów nie należy jednak utożsamiać z namawianiem do nieliczenia się z uczuciami bliskich. Osoba uzależniona musi zrozumieć, że jej pragnienia i uczucia są równie ważne, jak innych. 

Kolejnym krokiem psychoterapii będzie znalezienie źródła zaburzenia oraz naprawienie schematów zachowania, które wpłynęło na rozwój uzależnienia emocjonalnego od drugiej osoby. Aby związek mógł być szczęśliwy, partnerzy muszą samodzielnie odnaleźć szczęście w życiu. Muszą zrozumieć, że wartość człowiek nie zależy od tego, jak bardzo poświęcamy się drugiej osobie, a także, że samodzielność jest najważniejszym elementem odpowiadającym za udany, zdrowy związek, w którym miłość jest prawdziwa, a nie toksyczna.